Το ματριξ.

η άλλη πλευρά του κυβερνοχώρου δικαιούται, και με το παραπάνω, τον χαρακτηρισμό πρωτεϊκή. Όπως ο Πρωτέας, ο θεός που μπορούσε να αλλάξει άπειρες μορφές, έτσι και ο κυβερνοχώρος αλλάζει συνεχώς έκταση, βάθος και υφή. Παλαιά στοιχεία διαγράφονται για να δώσουν τη θέση τους σε καινούργια, νέες ιδέες και τεχνολογίες επιτρέπουν την καταγραφή περισσότερων δεδομένων και καινούργιες ευκαιρίες δίδονται στους χρήστες για να γνωρίσουν τις άγνωστες πλευρές του κυβερνοχώρου και να μάθουν πως να κρύβουν, να τροποποιούν ή να προβάλλουν τα ίχνη τους.

Για έναν υπολογιστή ο οποίος δεν είναι συνδεδεμένος σε κάποιο δίκτυο, ο κυβερνοχώρος (ορατός και αφανής) είναι ατομικός και εύκολα ελέγξιμος. Μπορούμε να τον ρυθμίσουμε έτσι ώστε να έχουμε αποκλειστική πρόσβαση στο περιεχόμενό του και μπορούμε, αν έχουμε τις κατάλληλες τεχνικές γνώσεις, να εξαφανίσουμε τα ίχνη των πράξεών μας μέσα σε αυτόν (π.χ. διαγράφοντας αρχεία ή registry remarks με τρόπο που να είναι αδύνατη η επαναφορά τους).

Δυστυχώς όμως, ο ατομικός κυβερνοχώρος έχει πολύ μικρή έκταση. Γι' αυτό, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αποφασίζουν να "αποικίσουν" τον παγκόσμιο κυβερνοχώρο συνδέοντας τον προσωπικό υπολογιστή τους με πολλούς άλλους. Γίνονται λοιπόν μέλη μιας ευρύτερης κοινότητας και, όπως συμβαίνει σε όλες τις κοινότητες, οι πράξεις και οι παραλήψεις τους αρχίζουν να επηρεάζουν τους γύρω τους και να επηρεάζονται από αυτούς. Γι' αυτό και στις μέρες μας, ένα από τα δημοφιλέστερα αντικείμενα συζήτησης μεταξύ των χρηστών του Internet είναι τα όρια της εξουσίας της δικτυακής κοινότητας στα μέλη της και οι κανόνες που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των μελών.

Eίναι ακόμη πολύ νωρίς για να προβλέψουμε ποιοι γραπτοί και άγραφοι νόμοι και κανόνες συμπεριφοράς θα καθιερωθούν στο Internet και τα άλλα τμήματα του κυβερνοχώρου. Ούτε και μπορούμε να φανταστούμε ποιες μέθοδοι θα χρησιμοποιηθούν για την εφαρμογή τους ή ποιες ποινές θα επιβάλλονται στους παραβάτες (κάποιας μορφής κυβερνοεξορία ίσως;)

Πάντως, η πρόσφατη μόδα ταινιών με θέμα την περιπλάνηση στον κυβερνοχώρο (Matrix, 13ο πάτωμα κ.λπ.) δείχνει πως το κοινό αρχίζει να αντιλαμβάνεται τόσο τις δυνατότητες όσο και τους κινδύνους που συνοδεύουν την επέκταση του κυβερνοχώρου σε όλο και περισσότερους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ας ελπίσουμε πως, όπως οι κινηματογραφικές παραγωγές με αντικείμενο τον πυρηνικό όλεθρο (Mad Max, Η επόμενη μέρα κ.λπ.) βοήθησαν στην κατανόηση ενός από τα καίρια προβλήματα της εποχής του ψυχρού πολέμου, έτσι και η πρόσφατη ενασχόληση με τον κυβερνοχώρο θα μας βοηθήσει να προστατευτούμε από τους, άγνωστους ακόμη, κινδύνους που δημιουργούν τα ίδια τα δημιουργήματά μας.